Andrzej Władysław Gólski

---

Życiorys

Andrzej Władysław Gólski rozpoczął swoją edukację od ukończenia szkoły podstawowej w Świeciu. Następnie, przez krótki okres, kontynuował naukę w liceum. Niestety, z powodu konfliktu z działaczem Związku Młodzieży Polskiej został zmuszony do przeniesienia się do Technikum Budowlanego w Bydgoszczy. Po zakończeniu nauki, podjął pracę w Bydgoskim Przedsiębiorstwie Budowlano-Montażowym.

W latach 1956–1958 Gólski służył w wojsku jako saper, gdzie brał udział w rozminowywaniu Zalewu Szczecińskiego. W 1959 roku rozpoczął studia na kierunku etnograficznym na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Jego początkowe zainteresowania dotyczyły badania ludów Oceanii. Jednak dzięki swojej promotorce pracy licencjackiej, Marii Frankowskiej, która znała jego zaplecze budowlane, został przekierowany ku tematyce budownictwa ludowego.

Od 1962 roku Gólski aktywnie uczestniczył w działalności oddziału poznańskiego Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego. Ponadto, przez długi czas był członkiem Klubu Inteligencji Katolickiej w Poznaniu. W trakcie swojego życia dał się poznać jako zapalony turysta oraz działacz w Polskim Towarzystwie Turystyczno-Krajoznawczym. Organizował różnorodne spływy kajakowe zarówno w kraju, jak i za granicą, a także wędrówki rowerowe, które prowadził z młodzieżą po Polsce oraz dwukrotnie do Rzymu.

Niestety, życie Andrzeja Władysława Gólskiego zakończyło się tragicznie – zmarł 18 czerwca 1991 roku w klinice w Katowicach na skutek nieuleczalnej choroby, jaką był zanik mięśni (SLA). Spoczywa na cmentarzu Junikowskim w Poznaniu.

Życie prywatne

W 1965 roku Andrzej Władysław Gólski związał się małżeństwem z Haliną Elminowską, która była technologiem chemikiem. Wspólnie doczekali się trzech synów. Ich imiona to: Ziemowit, Radosław oraz Ludomir, który wykształcenie zdobył w dziedzinie etnologii.

Praca zawodowa

Po zakończeniu studiów, Andrzej Władysław Gólski rozpoczął swoją karierę zawodową, odbywając staż w Muzeum Etnograficznym w Toruniu, gdzie w roli asystenta brał udział w budowie Parku Etnograficznego. W tym czasie miał okazję zwiedzić wszystkie skanseny w Polsce oraz w krajach ówczesnego bloku wschodniego, w tym Czechosłowacji i Węgier.

W 1966 roku człowiek ten przeniósł się do Witaszyc, gdzie przyjął ofertę pracy jako kierownik robót remontowych. Już dwa lata później zyskał nową, znaczącą propozycję – pracę przy kreowaniu nowego Parku Etnograficznego, co zmusiło go do przeprowadzki do Poznania. Tam objął stanowisko w dziale Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Jego pierwszym zadaniem było pełnienie funkcji kierownika pracowni konserwatorskiej w Muzeum Rolnictwa w Szreniawie, a po pewnym czasie został zastępcą dyrektora ds. administracyjnych.

Zarazem, w 1972 roku, po podjęciu decyzji o lokalizacji Parku Etnograficznego przy Muzeum Początków Państwa Polskiego na Lednicy, Gólski został przeniesiony na stanowisko kustosza, biorąc na siebie realizację budowy Wielkopolskiego Parku Etnograficznego. W tym samym roku, na polecenie władz Wolsztyna, uzgodnił założenia naukowo-programowe oraz organizacyjne dotyczące budowy skansenu, a jego decyzją było przeniesienie się do Wolsztyna, gdzie objął rolę kustosza w Muzeum Regionalnym.

W tej instytucji nadzorował oraz kierował budową Skansenu Budownictwa Ludowego Zachodniej Wielkopolski, co miało miejsce w 1976 roku, a jego praca ta trwała aż do 1991 roku. W tym czasie intensywnie prowadził badania terenowe oraz analizował obiekty charakterystyczne dla skansenów, w tym w 1978 roku dla projektowanego skansenu w Żerkowie.

Gólski zajmował się także wykonywaniem dokumentacji inwentaryzacyjnej i konserwatorskiej dla obiektów muzealnych w Wolsztynie, dla Wielkopolskiego Parku Etnograficznego na Lednicy oraz dla muzeów w Sieradzu i Kaliszu. W te działania wpisało się opracowanie Zarysu programowego skansenu etnograficznego Ziemi Kaliskiej w Kaliszu oraz Założenia programowe dla Sieradzkiego Parku Etnograficznego, w którym pełnił rolę konsultanta jako kustosz w latach 1983-1990.

W 1977 roku został członkiem Zespołu Doradczego ds. Parków Etnograficznych i Budownictwa Drewnianego przy Zarządzie Muzeów i Ochrony Zabytków MKiS. Udzielał się w licznych konferencjach poświęconych tematyce skansenowskiej, mając sposobność dzielenia się swoimi własnymi badaniami. Gólski miał również szansę na zwiedzanie większości muzeów na wolnym powietrzu w krajach skandynawskich, takich jak Szwecja, Dania, Norwegia i Finlandia, oraz w Niemczech.

Pracę doktorską na temat budownictwa ludowego Wielkopolski rozpoczął pod okiem Józefa Burszty, a po jego śmierci w 1987 roku kontynuował ją pod przewodnictwem Mariana Pokropka, jednak nie zdołał jej zakończyć.

Publikacje (wybrane)

Andrzej Władysław Gólski jest autorem wielu ciekawych prac naukowych i komunikatów, które znacząco przyczyniły się do wiedzy na temat etnografii i muzealnictwa. Jego publikacje obejmują następujące tytuły:

• Wielkopolski Park Etnograficzny nad jeziorem Lednickim. Problematyka wybranych zagadnień. (Mater. MBL 22, 1976),
• Zarys historyczny powstania muzeów skansenowskich w Europie i ich klasyfikacja. [w:] Muzea skansenowskie w Polsce, red. W. Rogala, „Biblioteka Muzeum Narodowego Rolnictwa w Szreniawie” 2, Poznań 1972,
• Muzeum Rolnictwa w Kopenhadze. „Rocznik Muzeum Narodowego Rolnictwa w Szreniawie” 7, 1974,
• Muzea na wolnym powietrzu w zachodniej Polsce. [w:] Muzea skansenowskie w Polsce, „Biblioteka Muzeum Narodowego Rolnictwa w Szreniawie”, red. F. Midura, J. Czajkowska, M. Czajnik, Poznań 1979,
• Oświatowo-kulturalne i rekreacyjne funkcje muzeów etnograficznych na wolnym powietrzu. [w:] Funkcje społeczne etnologii, red. Z. Jasiewicz, Poznań 1979.

Poza wymienionymi tytułami, Gólski pozostawił także części swojego dorobku naukowego dotyczącego budownictwa ludowego Wielkopolski oraz opracowania dokumentacji naukowej, które zostały sporządzone na potrzeby ekspozycji skansenowskiej w postaci maszynopisów.

---

Oceń: Andrzej Władysław Gólski

---